image Home       image Fowles,       image Fitzgerald,       image r04 06 (9)       image R 22MP (3)       image 45 (3)       

Linki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Raport 29
Elektryczność i oświetlenie. Wewnętrzna insta
lacja elektryczna
byæ poprowadzone w taki spo-
sób, by nie kolidowa³y z inny-
mi instalacjami, by nie ulega³y
uszkodzeniom. Starannoœci wymaga
wykonanie wszystkich po³¹czeñ.
Oprócz mo¿liwoœci bezawaryjnego
przenoszenia pr¹dów znamiono-
wych, wszystkie gniazdka, w³¹czniki
i odbiorniki energii powinny unie-
mo¿liwiaæ przypadkowe dotkniêcie
przewodów pod napiêciem i pora¿e-
nie u¿ytkowników.
Wygoda u¿ytkowania to nic inne-
go, jak odpowiednie rozmieszczenie
wszystkich przyborów elektrycz-
nych: w³¹czników, gniazdek, punk-
tów oœwietleniowych itp. Ma to za-
pewniæ komfort u¿ytkowania, ³atwe
w³¹czanie odpowiednich stref, wy-
starczaj¹c¹ iloœæ punktów przy³¹cze-
niowych, bez potrzeby stosowania
rozga³êŸników i pl¹taniny kabli.
Wewnêtrzn¹ instalacjê elektrycz-
n¹ mo¿na wykonaæ samodzielnie,
lub pracê zleciæ wykwalifikowanej
osobie. Jednak zawsze nale¿y zacz¹æ
od przygotowania odpowiedniego
projektu
. Uniknie siê w ten spo-
sób pracy chaotycznej, a ca³oœæ oka-
blowania bêdzie zwarta i funkcjonal-
na.
Wewnêtrzna
instalacja
elektryczna
domu wed³ug projektu gotowego,
w wiêkszoœci przypadków schemat
po³¹czeñ elektrycznych dostaniemy
w komplecie dokumentacji. Je¿eli
budujemy wed³ug projektu indywi-
dualnego, obwody elektryczne powi-
Dobrze zaprojektowan¹ i wykonan¹ instalacjê elektryczn¹ wewn¹trz domu
jednorodzinnego cechuj¹ pe³ne bezpieczeñstwo i wygoda u¿ytkowania.
Opracowanie: Jaros³aw Barañski
Uproszczony
schemat domowej
instalacji elek-
trycznej
38
Dom
12
2003
P
rzewody elektryczne powinny
Projekt wewnêtrznej
instalacji elektrycznej
J
e¿eli decydujemy siê na budowê
budujemy
              nien zaprojektowaæ elektryk ze sto-
sownymi uprawnieniami.
Projekt techniczny instalacji elek-
trycznej powinien zawieraæ:
schematy rozmieszczenia poszcze-
gólnych obwodów, po³¹czeñ, g³ów-
nych odbiorników energii, g³ównej
tablicy rozdzielczej itp.;
obliczenia wartoœci bezpieczników
i przekroju przewodów w poszcze-
gólnych obwodach;
opis techniczny, czyli za³o¿enia
i uzasadnienia do przyjêtych rozwi¹-
zañ technicznych;
wykaz i dane techniczne potrzeb-
nych materia³ów.
G³ównym elementem instalacji
wewnêtrznej jest
tablica rozdzielcza
.
Umieszczona najczêœciej w skrzynce
na- lub podtynkowej, przeznaczona
jest do sterowania, zabezpieczania,
³¹czenia i od³¹czania obwodów elek-
trycznych w budynku. Ze wzglêdu
na wygodê u¿ytkowania i ³atwy do-
stêp nale¿y j¹ zaplanowaæ w koryta-
rzu, lub przedpokoju, mo¿liwie bli-
sko odbiorników o du¿ych mocach
znamionowych (np. kuchenka elek-
tryczna). Poniewa¿ na tablicy (ina-
czej zwanej rozdzielni¹) instaluje siê
czêsto g³oœno dzia³aj¹ce bezpieczniki
oraz przekaŸniki, skrzynki nie nale-
¿y umieszczaæ na œcianie sypialni.
Planuj¹c tablicê rozdzielcz¹ nale-
¿y wykonaæ j¹ „o numer za du¿¹”.
Zawsze bowiem zdarza siê, ¿e trzeba
bêdzie do³o¿yæ dodatkowe obwody.
Rozbudowa wymaga wtedy dosta-
wienia kolejnych modu³ów w³¹czni-
ków lub bezpieczników, co bêdzie
mo¿liwe bez koniecznoœci wymiany
ca³ej rozdzielnicy.
Przewody elektryczne
w domu s¹
jak naczynia krwionoœne w organi-
zmie. To nimi energia elektryczna
dop³ywa do wszystkich punktów od-
bioru. Dlatego przewody powinny
byæ w³aœciwie dobrane: mieæ odpo-
wiedni¹ gruboœæ – by przesy³aæ wy-
magan¹ iloœæ energii, byæ dobrze za-
izolowane i odpowiednio zamonto-
wane na lub w œcianach. W trakcie
monta¿u instalacjê nale¿y uk³adaæ
prostoliniowo, równolegle do krawê-
dzi œcian i stropów
.
W domach jednorodzinnych sto-
sowane s¹ dwa rodzaje okablowania.
W obwodach jednofazowych (230V)
uk³ada siê
instalacjê trójprzewodo-
w¹
. W jej sk³ad wchodzi przewód fa-
zowy (g³ówny przewód pr¹dowy),
przewód neutralny N (dawniej zwa-
ny zerowym, przewodzi pr¹d w kie-
runku odwrotnym do przewodu fa-
zowego) i przewód ochronny PE.
In-
stalacja piêcioprzewodowa
jest sto-
sowana w obwodach trójfazowych
Przewód ochronny musi byæ do-
prowadzony oraz pod³¹czony do
wszystkich gniazd ze stykiem
ochronnym (bolcem) i do punktów
(opraw) oœwietleniowych. Przewód
fazowy nale¿y pod³¹czaæ po lewej
stronie gniazda (patrz¹c od ze-
wn¹trz).
20
20
2020
(400V). Zawiera trzy przewody fazo-
we, przewód neutralny i ochronny.
Ka¿da instalacja elektryczna sk³a-
da siê z odpowiedniej iloœci obwo-
dów gniazd i punktów oœwietlenio-
wych.
Ka¿dy z obwodów powinien
byæ wykonany niezale¿nie od pozo-
sta³ych
. W ten sposób uszkodzenie
dowolnego z nich (przy sprawnie
dzia³aj¹cych bezpiecznikach) nie
wp³ynie na pracê pozosta³ych. Wy-
dzielone obwody ³atwo jest te¿ od³¹-
czyæ w przypadku koniecznoœci wy-
konania naprawy lub modyfikacji in-
stalacji.
W domu jednorodzinnym liczba
obwodów zale¿y od rodzaju, mocy
i przewidywanej iloœci odbiorników.
Podczas projektowania zak³ada siê,
¿e w danej ga³êzi nie bêdzie wiêcej
ni¿ 20 punktów œwietlnych i 10
gniazdek przy³¹czeniowych. Urz¹-
dzenia o szczególnie du¿ych nocach
– np. pralka, kuchnia elektryczna –
nale¿y zasilaæ z ca³kowicie niezale¿-
nych obwodów. W typowym domu
jednorodzinnym najczêœciej wydzie-
la siê obwody do zasilania:
opraw oœwietleniowych (sufito-
wych, naœciennych);
gniazd wtyczkowych ogólnego
przeznaczenia;
do przy³¹czania drobnych odbior-
ników w szczególnych miejscach
(np. mikser, golarka);
do przy³¹czenia pralki;
do przy³¹czenia kuchni elektrycznej;
do zasilania stacjonarnych urz¹-
dzeñ kuchennych (lodówka, zmy-
warka, kuchenka mikrofalowa);
urz¹dzeñ na zewn¹trz domu
(oœwietlenie ogrodu, brama itp.);
kot³a c.o., elektrycznego ogrzewa-
nia pod³ogowego;
hydrofora.
Przyk³adowe trasy uk³adania przewodów elektrycznych
Ka¿dy z obwodów musi byæ zabezpieczony odpowied-
nim wy³¹cznikiem nadmiarowopr¹dowym, a grupa kilku
obwodów – wy³¹cznikiem ró¿nicowopr¹dowym.
na przed mo¿liwoœci¹ wyst¹pienia zwaræ. Stosowane
w tym celu bezpieczniki topikowe coraz czêœciej zastêpo-
wane s¹ nowoczesnymi wy³¹cznikami nadmiarowopr¹-
dowymi. Ich dzia³anie polega na samoczynnym od³¹cze-
niu chronionego obwodu w sytuacji, gdy pr¹d p³yn¹cy w
przewodach przekroczy ustalon¹ wartoœæ bezpieczn¹.
O ile wk³adkê topikow¹ po zadzia³aniu nale¿y zast¹piæ
now¹, o tyle wy³¹cznik nadpr¹dowy wymaga jedynie
rêcznego w³¹czenia.
Do kuchni elektrycznych zasilanych trójfazowo nie
stosuje siê gniazd po³¹czeniowych (s¹ du¿e i nieporêcz-
ne). Urz¹dzenia pod³¹cza siê kablem do puszki przy³¹-
czeniowej lub bezpoœrednio do tablicy rozdzielczej.
Wy³¹czniki nadpr¹dowe oferowane s¹ w kilku wyko-
naniach. Oznaczone liter¹
A
maj¹ dzia³anie natychmia-
stowe – zwarcie w chronionym obwodzie powoduje jego
bezzw³oczne od³¹czenie. Modele oznaczone literami
B
,
C
,
D
wykazuj¹ pewne opóŸnienie w dzia³aniu, ró¿ne s¹
te¿ proporcje pr¹du zadzia³ania do pr¹du znamionowego.
W zale¿noœci od wykonania, wy³¹czniki nadpr¹dowe
stosuje siê do zabezpieczenia:
gniazd przy³¹czeniowych – grupa
A
;
odbiorników niewra¿liwych na przeci¹¿enia termiczne,
o ma³ych pr¹dach rozruchowych (np. grzejniki) – grupa
B
;
zasilania silników o niewielkich mocach (do kilku ki-
lowatów) – grupa
C
.
Puszki instala-
cyjne mog¹ mieæ
ró¿ne wielkoœci
i kszta³ty
(fot. Eltra)
2003
12
Dom
budujemy
39
Bezpieczeñstwo ponad wszystko
D
omowa instalacja elektryczna musi byæ zabezpieczo-
Raport 29
Wewnętrzna instalacja elektryczna
Bezpieczna wartoœæ pr¹du w obwodzie elektrycznym to taka, która nie
powoduje uszkodzenia przewodów i po³¹czeñ. W przypadku braku stosow-
nych zabezpieczeñ zbyt du¿y pr¹d mo¿e doprowadziæ do rozgrzania prze-
wodów, stopienia pokrywaj¹cej je izolacji a nawet do wywo³ania po¿aru.
W zabezpieczenia ró¿nicowopr¹-
dowe powinny byæ wyposa¿one
wszystkie obwody, z których zasilane
s¹ urz¹dzenia maj¹ce metalowe obu-
dowy.
instalacyjnych (sztywnych lub giêt-
kich) przykrêconych do powierzchni
œcian. W
tabeli 1
podajemy, ile prze-
wodów, w jakich rurkach mo¿na
uk³adaæ.
Znacznie lepszym rozwi¹zaniem w
domu szkieletowym jest zastosowanie
rurek instalacyjnych uk³adanych we-
wn¹trz œcian i stropów. £atwo w nich
poprowadziæ przewody a razem
z we³n¹ mineraln¹ w œcianach pe³ni¹
rolê zabezpieczania przeciwogniowe-
go instalacji.
W domach murowanych sytuacja
z okablowaniem domu jest prostsza.
.
Przewody i kable elektryczne po-
winny byæ uk³adane w sposób umo¿-
liwiaj¹cy ich ³atw¹ wymianê, bez ko-
niecznoœci naruszania zasadniczej
konstrukcji budynku. W domach
wykonanych w technologii szkieletu
drewnianego instalacjê elektryczn¹
mo¿na wykonaæ jedynie jako natyn-
kow¹ lub wewn¹trz konstrukcji œcia-
ny.
Grupa
D
przewidziana jest do sil-
ników o du¿ych mocach i w domach
jednorodzinnych nie znajduje zasto-
sowania.
Innym sposobem ochrony u¿yt-
kowników i urz¹dzeñ elektrycznych
jest zastosowanie
wy³¹czników ró¿-
nicowopr¹dowych
. Ich zadaniem
jest od³¹czenie chronionego obwodu
w sytuacji, gdy na obudowie chro-
nionego urz¹dzenia pojawia siê na-
piêcie sieci, czyli nast¹pi³o tzw. prze-
bicie i pop³yn¹³ niewielki pr¹d do
ziemi (np. przez cia³o cz³owieka).
Przyczyn¹ takiej sytuacji mo¿e byæ
np. uszkodzenie izolacji grza³ki lub
uzwojeñ silnika elektrycznego. Wy-
³¹czniki ró¿nicowopr¹dowe reaguj¹
na przep³yw bardzo ma³ych pr¹dów
(rzêdu 10-20 mA), od³¹czenie insta-
lacji nastêpuje w czasie 15-50 ms.
Urz¹dzenia tego typu powinny byæ
przynajmniej raz w roku sprawdza-
ne. S³u¿y do tego niewielki przycisk
TEST na ich obudowie – po jego na-
ciœniêciu przekaŸnik powinien za-
dzia³aæ.
Przewody elek-
tryczne mo¿na pro-
wadziæ w listwach
instalacyjnych (fot.
Marshall Tufflex)
Otwory na instalacjê elektrycz-
n¹ wiercone w belkach i wsporni-
kach z drewna musz¹ znajdowaæ
siê w œrodku ich szerokoœci, bo-
wiem tylko wtedy nie wp³ywaj¹ na
spadek wytrzyma³oœci elementu
konstrukcyjnego.
Wszystkie elementy stosowane
do wykonania instalacji elektrycz-
nej w domach drewnianych musz¹
byæ wykonane z materia³ów nie-
palnych.
. Wy-
konane z tworzywa sztucznego lub
aluminium, oferowane s¹ w ró¿nych
kolorach i dlatego ³atwo jest je dopa-
sowaæ do wystroju wnêtrza. W po-
mieszczeniach mniej reprezentacyj-
nych (np. piwnice) przewody elek-
tryczne mo¿na uk³adaæ w rurkach
Przewody wtyn-
kowe dwu- i trój¿y-
³owe typu DYt
(1. ¿y³a miedziana,
2. izolacja, 3. po-
w³oka zewnêtrzna)
lub pod
tynkiem – w rurkach instalacyjnych.
Podczas wykonywania instalacji
elektrycznej ka¿dorazowo nale¿y pa-
miêtaæ o zachowaniu bezpieczeñstwa
po¿arowego. Je¿eli powierzchnie ze-
wnêtrzne sta³ego osprzêtu elektrycz-
nego mog¹ osi¹gn¹æ temperaturê
stwarzaj¹c¹ zagro¿enie po¿arowe dla
s¹siedztwa, to nale¿y je zamontowaæ:
na podk³adzie z materia³u odpor-
nego na wysok¹ temperaturê i maj¹-
3
2
1
A
3
2
1
B
Pod tynkiem mo¿na uk³adaæ
przewody elektryczne wy³¹cznie
wtedy, gdy pod³o¿e wykonane jest
z materia³ów niepalnych. Jeœli ich
monta¿ przewidziano na pod³o¿u
palnym, instalacjê nale¿y odsepa-
rowaæ minimum 5 mm zaprawy
lub zabezpieczyæ bezpiecznikami
o pr¹dzie znamionowym nie wiêk-
szym ni¿ 16A.
Przewody podtynkowe dla
gniazd (2,5 mm
2
) i opraw oœwietle-
niowych (1,5 mm
2
) musz¹ byæ wy-
konane z miedzi.
Tabela 1. Przyk³adowe œrednice rurek instalacyjnych
Przekrój ¿y³y
Liczba przewodów
Œrednica zewnêtrzna rurki [mm]
przewodu [mm]
w rurce
Rurka giêtka
Rurka sztywna
1,5
3
16
16
5
20
16
2,5
3
20
16
5
25
20
4
3
20
20
5
25
25
6
3
25
20
5
32
25
40
Dom
12
2003
Uk³adanie przewodów
elektrycznych
Przed rozpoczêciem uk³adania
przewodów elektrycznych nale¿y do-
k³adnie rozplanowaæ miejsca, w któ-
rych znajd¹ siê puszki instalacyj-
ne
Instalacja natynkowa jest ma³o
efektowna, lecz ³atwa do wykonania.
Do zamocowania przewodów mo¿na
wykorzystaæ listwy i kana³y
Przewody mo¿na uk³adaæ bezpoœred-
nio w warstwie tynku (na rynku
znajduj¹ siê przewody umo¿liwiaj¹ce
ich przybicie do pod³o¿a)
budujemy
£¹czniki i gniaz-
da mog¹ byæ ³¹-
czone w zestawy
(fot. Elda)
£¹czniki klawiszowe stabilne
nale¿y montowaæ tak, by w pozycji
wy³¹czonej wystawa³a górna czêœæ
klawisza. W³¹czniki chwilowe
montujemy odwrotnie. Jest to po-
dyktowane wzglêdami bezpieczeñ-
stwa – tak wysuniête fragmenty
jest ³atwiej wcisn¹æ.
cego odpowiednio nisk¹ przewod-
noœæ ciepln¹;
na pod³o¿u o niskiej przewodnoœci
cieplnej, tak by ciep³o rozprasza³o siê
w bezpieczny sposób.
Przewody uk³adane na materia-
³ach drewnopochodnych (drewnie)
powinny byæ projektowane na obci¹-
¿enie wiêksze ni¿ w analogicznej in-
stalacji uk³adanej na podk³adzie nie-
palnym (mur).
siêgiem dzia³ania obj¹³ jak najwiêk-
szy obszar domu;
w ³azience dwa gniazda ze stykiem
pr¹dowym i jedno wysokopr¹dowe
do pod³¹czenia pralki. Gniazdo pral-
ki zajête jest ci¹gle, do pozosta³ych
pod³¹czane s¹ okazjonalnie np. su-
szarka do w³osów lub golarka elek-
tryczna;
w pokojach – co najmniej jedno po-
dwójne gniazdko wtyczkowe na ka¿-
de 5 m
2
powierzchni. Nale¿y przy
tym wzi¹æ pod uwagê rozmieszczenie
mebli, nie warto bowiem instalowaæ
gniazdek w miejscu ustawienia rega-
³ów czy ³ó¿ka. Jedynym wyj¹tkiem
jest obszar, w którym znajdzie siê
sprzêt RTV. Do zasilania wszystkich
urz¹dzeñ warto przewidzieæ 6-8
gniazdek (telewizor, radio, video,
DVD, magnetofon itp.).
Wszystkie po³¹czenia przewodów
elektrycznych z gniazdami musz¹
byæ wykonane bardzo starannie.
Zawsze nale¿y pamiêtaæ, by rodzaj
gniazda by³ dopasowany do pod³¹-
czonego do niego napiêcia i planowa-
nego maksymalnego poboru pr¹du
(s¹ modele na 230V, 24V, 110V, pr¹dy
do 6A, 10A, 16 A, jedno– i trójfazo-
we).
Gniazda i wtyczki s¹ konstruowa-
ne w taki sposób, by uniemo¿liwiæ
wspó³pracê elementów z ró¿nych ka-
tegorii zasilania.
Podczas projektowania iloœci
gniazdek w danym obwodzie nale¿y
pamiêtaæ, ¿e za standardowe suma-
ryczne obci¹¿enie danej ga³êzi naj-
czêœciej przyjmuje siê wartoœæ 10A.
Oznacza to, ¿e ³¹czna moc wszyst-
kich do³¹czonych i zasilanych jedno-
czeœnie odbiorników nie mo¿e prze-
kraczaæ 10Ax230V=2300W. Wy¿szy
pobór energii spowoduje zadzia³anie
bezpiecznika, mo¿e te¿ byæ przyczy-
n¹ uszkodzenia instalacji.
Gniazda i wtyczki wykonywane s¹
w dwóch wersjach: ze stykiem
ochronnym i bez niego. Pierwszy ro-
dzaj stosuje siê w miejscach, gdzie szczególnie wystêpuje
mo¿liwoœæ pora¿enia pr¹dem (³azienki, gara¿e, piwnice)
oraz w przypadku urz¹dzeñ z metalowymi obudowami.
W domu jednorodzinnym najczêœciej stosowany jest
osprzêt elektryczny przewidziany dla poboru pr¹du do 6,
10 lub 16A.
Zale¿nie od sposobu wykonania gniazda mo¿na za-
montowaæ podtynkowo, wtynkowo i natynkowo.
Dwa
pierwsze sposoby wymagaj¹ zastosowania puszek instala-
cyjnych, które mog¹ byæ okr¹g³e lub kwadratowe (
patrz
), lub ³¹czyæ je w grupy (z wyko-
rzystaniem specjalnych puszek i maskownic)
.
W zale¿noœci od rodzaju pomieszczenia istotna jest
wysokoœæ, na której gniazda zainstalujemy. W pokojach
dziennych i sypialniach jest to 20-30 cm nad pod³og¹.
W kuchni znajduj¹ siê szafki i blaty. Dlatego gniazda
umieszczamy w sposób gwarantuj¹cy ³atwy do nich do-
stêp – najczêœciej 120 cm (ale nie mniej ni¿ 85 cm) po-
nad pod³og¹. W tym przypadku warto zastanowiæ siê
nad osprzêtem w wykonaniu bryzgoszczelnym – szcze-
gólnie dotyczy to pod³¹czeñ znajduj¹cych siê blisko zle-
wu.
W ³azienkach gniazda umieszcza siê na wysokoœci
140 cm nad pod³og¹, przy czym mo¿na instalowaæ jedy-
nie osprzêt bryzgoszczelny, spe³niaj¹cy wymagania klasy
IP44
.
elektryczn¹ odbiorników przeno-
œnych, b¹dŸ stacjonarnych, niewbu-
dowywanych w domu na sta³e. Aby
korzystanie z gniazd by³o wygodne,
trzeba starannie zaplanowaæ ich roz-
mieszczenie. Nale¿y przy tym kiero-
waæ siê poni¿szymi zasadami:
w kuchni powinno byæ co najmniej
piêæ gniazd ze stykiem ochronnym,
w tym jedno umo¿liwiaj¹ce pobór
pr¹du do 16A. Stale pod³¹czone s¹
takie urz¹dzenia jak lodówka, okap,
zmywarka (gniazdo wysokopr¹do-
we), krajalnica i dlatego nale¿y prze-
widzieæ te¿ pod³¹czenia do urz¹dzeñ
u¿ywanych okazjonalnie np. m³ynek
do kawy;
w przedpokoju – jedno gniazdo,
w miejscu umo¿liwiaj¹cym pod³¹-
czenie odkurzacza, tak by swoim za-
Gniazdo z uzie-
mieniem i z pokry-
w¹ w standardzie
IP44 (bryzgosz-
czelne)
(fot. Berker)
Czêsto, zw³aszcza na wsi wystê-
puje chwilowy brak jednej lub
dwóch faz. O ile w przypadku urz¹-
dzeñ grzejnych nie ma to wiêksze-
go znaczenia (dzia³aj¹ z mniejsz¹
moc¹), to w przypadku silnika
elektrycznego mo¿e doprowadziæ
do jego zniszczenia. Dlatego warto
stosowaæ urz¹dzenia nadzoruj¹ce
poprawnoϾ zasilania domu. W
przypadku „wypadniêcia” fazy za-
sygnalizuj¹ to i od³¹cz¹ chroniony
obwód.
W domach jednorodzinnych spotykane s¹ równie¿
gniazda i wtyczki trójfazowe. Wykorzystuje siê je przede
wszystkim do zasilania urz¹dzeñ trójfazowych wiêkszej
mocy (zazwyczaj powy¿ej 3,5 kW). Przy³¹cza tego typu
produkowane s¹ dla pr¹dów 1, 6, 32 i 63A, w wykona-
niach bryzgo– i wodoszczelnych (oznaczenie IP 57). Ce-
ch¹ charakterystyczn¹ jest zró¿nicowanie styków – te
przeznaczone do pod³¹czenia przewodu ochronnego s¹
d³u¿sze i grubsze. Z³¹cza tego typu u¿ywane s¹ do urz¹-
dzeñ stacjonarnych, u¿ywanych ca³y czas (np. hydrofor,
kuchnia elektryczna, podgrzewacz), jak i urz¹dzeñ prze-
noœnych, np. spawarki.
2003
12
Dom
41
). Wystêpuj¹ w wykonaniu tradycyjnym (monta¿ poje-
dynczy), wielokrotnym lub z zatrzaskami pozwalaj¹cymi
zestawiæ je w grupê. Prawid³owo zamontowana puszka
powinna byæ zlicowana z powierzchni¹ œciany po jej
otynkowaniu.
Gniazda i w³¹czniki mo¿na te¿ montowaæ w kana³ach
instalacyjnych (
patrz
Gniazda
przy³¹czeniowe
U
mo¿liwiaj¹ zasilanie w energiê
budujemy
Raport 29
Wewnętrzna instalacja elektryczna
W ³azience i pomieszczeniach, gdzie wystêpuj¹ bryzgi wody, nale¿y stosowaæ osprzêt bry-
zgoszczelny (gniazda z zestykiem ochronnym), oznaczony symbolem IP 44. Gniazda wyposa¿o-
ne s¹ w specjalne uszczelki i ruchom¹ os³onê z tworzywa sztucznego.
Kod IP – stopnie ochrony urz¹dzeñ elektrycznych:
we). Wynika to z ³atwoœci obs³ugi,
wyraŸnego zaznaczenia ustawienia
oraz mo¿liwoœci zastosowania atrak-
cyjnego wzornictwa. Jako materia³,
powszechnie stosowane s¹ tworzywa
sztuczne. Gwarantuje to pe³ne bez-
pieczeñstwo u¿ytkowników, wysok¹
trwa³oœæ i ³atw¹ do wyczyszczenia,
g³adk¹ powierzchniê.
Producenci oferuj¹ ³¹czniki
w ró¿nych stylach i kolorach
,
dziêki czemu ³atwo je dopasowaæ do
wystroju pomieszczeñ. Sprzyja temu
np. mo¿liwoœæ wymiany klawisza lub
obudowy
. Coraz wiêksz¹ popular-
noœæ zdobywaj¹ modele, które mo¿-
na ³¹czyæ z gniazdami w bloki. Ma to
wymiar praktyczny (osprzêt w jed-
nym miejscu) i estetyczny. Ramki –
maskownice
Pierwsza cyfra Ochrona przed cia³ami sta³ymi Druga cyfra Ochrona przed wod¹
0
brak
0
brak
1
œrednicy 50 mm i wiêksze
1
pionowo padaj¹ce krople
2
œrednicy 12,5 mm i wiêksze
2
pionowo padaj¹ce krople przy
przechyleniu obudowy o 15°
3
œrednicy 2,5 mm i wiêksze
3
przed natryskiem wody
4
œrednicy 1 mm i wiêksze
4
przed bryzgami wody
5
ochrona przed py³em
5
przed strug¹ wody
6
py³oszczelnoœæ
6
przed siln¹ strug¹ wody
7
przed skutkami krótkotrwa³ego
zanurzenia w wodzie
8
przed skutkami ci¹g³ego zanurzenia
w wodzie
Specyficznym rodzajem przed³u-
¿acza jest rozga³êziacz. Jest to po³¹-
czenie w jednej obudowie wtyczki
i kilku gniazd. Oferowane s¹ ró¿ne
warianty: ze stykiem ochronnym, bez
niego, jak równie¿ odmiana mieszana
– w jednej obudowie s¹ gniazda ró¿-
nych rodzajów i kszta³tów. Rozga³ê-
ziacze spe³niaj¹ wszystkie wymagania
stawiane gniazdom i wtyczkom.
mo¿na montowaæ
pionowo lub poziomo.
Oprócz wygl¹du ³¹czniki ró¿ni¹
siê miêdzy sob¹ sposobem dzia³ania
i wyposa¿eniem dodatkowym. Mo¿e-
my kupiæ:
modele jedno- i dwuklawiszowe.
Pozwalaj¹ sterowaæ jednym lub
wiêksz¹ iloœci¹ odbiorników;
modele zwierne i prze³¹czane
(prze³¹czniki schodowe). Pierwszy
rodzaj jest najprostszy – dzia³a na za-
sadzie w³¹cz/wy³¹cz. Modele prze³¹-
czane pozwalaj¹ np. wykonaæ oœwie-
tlenie korytarza sterowane z dwóch
punktów;
³¹czniki stabilne i chwilowe.
W pierwszych, klawisz po naciœniê-
ciu pozostaje w wybranej pozycji.
W³¹czniki chwilowe zamykaj¹ ob-
wód tylko w momencie wciskania
klawisza. S¹ stosowane np. do stero-
wania dzwonkiem przy drzwiach;
modele z podœwietleniem. Maj¹
wbudowan¹ neonówkê, która œwieci
ca³y czas lub w momencie roz³¹cze-
nia obwodu i podœwietla klawisze
lub specjalny wziernik;
œciemniacze. Daj¹ mo¿liwoœæ regu-
lacji strumienia œwiat³a.
Wariantów wykonania prze³¹czni-
ków jest bardzo du¿o, mo¿liwe s¹ bo-
wiem ró¿ne ich kombinacje
£¹czniki mog¹
mieæ równie¿
obudowy wyko-
nane z drewna
lub imituj¹ce je
(fot. Eltra)
➧
Ró¿ne rodzaje przed³u¿aczy i rozga³ê-
ziaczy (fot. Elda)
W³¹czniki
W
³¹czniki (czyli fachowo – ³¹czni-
Czêsto mamy do czynienia z sytuacj¹, kiedy potrze-
bujemy zasiliæ urz¹dzenie elektryczne w miejscu, gdzie
brakuje gniazdka elektrycznego. Trzeba wtedy zasto-
sowaæ przed³u¿acz
ki instalacyjne) s³u¿¹ do rêczne-
go sterowania odbiornikami energii
elektrycznej – zazwyczaj oprawami
oœwietleniowymi. Obecnie w do-
mach jednorodzinnych powszechnie
stosuje siê ³¹czniki klawiszowe (spo-
radycznie obrotowe i dŸwigienko-
.
Przed³u¿acze produkuje siê z przewodu z tzw. podwój-
n¹ izolacj¹, gwarantuj¹cego podwy¿szone bezpieczeñ-
stwo u¿ytkowania. W niektórych modelach warstwa two-
rzywa ochronnego wykonana jest w jaskrawym kolorze,
tak by przewód by³ dobrze widoczny.
Z jednej strony zamontowana jest wtyczka, z drugiej
pojedyncze przy³¹cze lub zespó³ gniazdek. Dostêpne s¹
wykonania specjalne, np. z wbudowanym wy³¹czni-
kiem, filtrem przeciwzak³óceniowym, lampk¹ kontrol-
n¹ itp.
Na rynku dostêpne s¹ przed³u¿acze o ró¿nych d³ugo-
œciach i na ró¿ne pr¹dy znamionowe. Nale¿y jednak pa-
miêtaæ, ¿e im wiêksza odleg³oœæ od gniazdka w œcianie
i wiêksza moc odbiornika, tym wiêkszy wyst¹pi spadek
napiêcia na kablu i ni¿sze napiêcie zasilaj¹ce odbiornik.
Dlatego d³u¿sze przed³u¿acze powinny byæ wykonywane
z przewodów o mo¿liwie du¿ej gruboœci ¿y³.
.
Budowa ³¹cznika serii Forum (fot. Elda)
42
Dom
12
2003
budujemy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • zolka.keep.pl

    		•